Corona legt nóg meer druk op de binnenstad; wat zijn slimme (tijdelijke) maatregelen?
19 mei 2020
Sinds maart is zo’n beetje álles anders. Thuiswerken, beeldbellen, alleen de deur uit wanneer dat echt moet… Dat heeft een enorme impact op mobiliteit. Is er nog wel een congestieprobleem? Komen de files terug? Wat doet dit met onze economie? Niemand weet wat er gaat gebeuren.
Gert Blom is strategisch adviseur mobiliteit bij gemeente Helmond. Sinds maart heeft hij allerlei publicaties over de effecten van corona op mobiliteit verzameld en aan verschillende webinars deelgenomen. Gert werkt het liefst in internationale context. “Kennis en inspiratie zijn overal te vinden, niet alleen in je directe omgeving. En dat is zeker ook praktische informatie, die je bijvoorbeeld bij workshops op kunt doen.”
Fasering: uit de lock-down
De bevindingen en onderzoeken (kwantitatief en kwalitatief) zijn op te delen in kennis over drie perioden;
- Korte termijn en crisis management; de eerste reactie op de uitbraak, de lock-down, en effecten die daaraan gekoppeld zijn.
- Uit de lock-down; mindering van de maatregelen. Hoe kun je mét beperkingen toch een goed mobiliteitssysteem bieden?
- Lange termijn, wanneer er een vaccin is; een nieuw normaal.
Nederland maakt nu de stap van 1 naar 2. De maatregelen worden versoepeld. Het aantal reizigers groeit weer en we zoeken een manier om bewust en veilig te reizen. Anderhalve meter afstand, hygiënemaatregelen en capaciteit zijn vraagstukken voor openbaar vervoer. Daardoor zien we ook een toename in individuele vervoersmiddelen, zoals de auto en fiets. Het gebruik van OV groeit ook weer, maar voorlopig kunnen we nog niet op volle capaciteit draaien. Dat maakt OV relatief heel duur. Gert: “Mobility as a Service (MaaS) kan hier een oplossing voor zijn. Dat maakt het OV goedkoper én flexibeler; mensen kunnen makkelijker de drukte mijden, kiezen uit meer modaliteiten en reizen wanneer dat hen uitkomt. Het probleem met OV is dat de capaciteit voor een deel moet worden afgestemd op het drukste moment van de dag is nu nog manifester geworden ”
Ruimte binnenstad opnieuw indelen
Het is wel zo dat deze coronatijd nóg meer druk legt op de stedelijke ruimte. De verstedelijking maakt de ruimte in de binnenstad schaars. Met een (tijdelijke) anderhalvemetersamenleving is die ruimte nóg kostbaarder. “Als gemeente doe je er slim aan om die ruimte opnieuw in te delen. Geef loop- of fietsrichtingen aan, zodat mensen veilig afstand kunnen houden. Probeer daarmee, maar maak geen onomkeerbare beslissingen en richt je in crisistijd qua investeringen vooral op no-regret-maatregelen. Versnelling van maatregelen die toch al op je agenda stonden zijn het meest zinvol.”
Internationaal worden er ineens veel meer fietspaden aangelegd. “Parijs heeft ‘pop up’ fietspaden aangelegd. Dat is slim; je kunt laagdrempelig een tijdelijke aanpassing in je infrastructuur doen om de veranderde vraag op te vangen” legt Gert uit. “Juist omdat níemand weet wat de lange termijn gaat zijn, wat dat ‘nieuwe normaal’ is, ben ik heel behoudend met grote aanpassingen in het systeem die niet bij je lange termijn visie passen. Fietspaden nu snel aanleggen en dan permanent behouden lijkt me zinvol. Maar ik geloof persoonlijk niet dat een anderhalvemetersamenleving het nieuwe normaal is, dat houdt op een gegeven moment ook op en dan gaan we waarschijnlijk terug naar de oude situatie.”
Blijvende gedragsverandering
Het is nog maar de vraag wat deze crisis op lange termijn met onze sociale samenleving doet. “Voor werkgevers is dit interessant. Thuiswerken was al een agendapunt, dat is nu versneld. Daarmee kunnen zij kosten én tijd besparen.” Maar of daarmee de bekende mobiliteitsproblemen van bereikbaarheid, duurzaamheid en veiligheid zijn opgelost? Gert denkt van niet. “Het is juist nu belangrijk om te blijven investeren in innovatie. De technologie rondom autonoom rijden en zero emissions wordt nog volop onderzocht en ontwikkeld. Deze technologie heeft een enorme impact op duurzaamheid en veiligheid van ons verkeer, dus op de lange termijn gaan we die echt wel weer nodig hebben.”
Projecten gaan door
Verschillende projecten lopen nu vertraging op omdat testritten niet door kunnen gaan. Gelukkig wordt dit opgevangen en investeert de EU juist wel in die innovatie. Er is hoogst waarschijnlijk wel enige uitloop mogelijk van de testen die dit jaar in Helmond moeten plaatsvinden. Ook zijn er projecten opgestart die juist gericht zijn op uitvoering nog dít jaar. Het moet steden helpen om juist in deze tijd een veilig verkeerssysteem aan te bieden. “Helmond kijkt nu met name naar de techniek rondom autonome voertuigen en de doorstroming en veiligheid voor voetgangers en fietsers. We gaan deze maand een voorstel indienen en horen nog voor de zomer of we daarmee aan de slag mogen. Dat mag dan ook direct; de uitvoering zal dan later dit jaar zijn.”
Download: